關於 downward social comparison ，我們在網路上蒐集到這些相關的討論、資訊與評價

Vốn là bản năng của con người, việc so sánh với người khác khó có thể bỏ và cũng không nên bỏ. Vậy có cách nào để so sánh tốt hơn?

1. Thuyết so sánh xã hội là gì?

Thuyết so sánh xã hội (Social comparison theory) được đề xuất bởi nhà tâm lí xã hội học Leon Festinger vào năm 1954. Để tự đánh giá bản thân, con người so sánh khả năng, ý kiến, giá trị, thái độ, địa vị, tài sản, vẻ bề ngoài,... của mình với một hoặc một nhóm người.

Có hai trường hợp so sánh xã hội được áp dụng. Trước hết là so sánh bản thân với một tiêu chuẩn khách quan, phổ biến. Giả dụ, để đánh giá năng suất lao động của bản thân, chúng ta sẽ so sánh với trung bình cộng năng suất của những đồng nghiệp cùng vị trí trong công ty. Từ đó, ta rút ra kết luận là mình đang ở đâu.Tuy nhiên, khi thiếu đi những tiêu chuẩn khách quan, chúng ta có xu hướng so sánh mình với những người xung quanh, dựa trên những điểm tương đồng như giới tính, tuổi tác, kinh nghiệm.

2. So sánh xã hội được chia làm hai loại:

▸ So sánh trên (Upward social comparison )

So sánh trên là quá trình bạn đánh giá bản thân trước một người mà bạn thấy hơn mình trong một khía cạnh nhất định. Lối so sánh này thường dẫn tới nỗ lực tự phát huy bản thân qua việc học hỏi, tìm kiếm thông tin, bài học, kinh nghiệm từ những người hơn ta.

Trong sự nghiệp, chúng ta thường áp dụng so sánh trên để thúc đẩy bản thân nỗ lực hơn. Chẳng hạn, ta so sánh mình với những người làm có thâm niên hơn, thành thạo hơn trong cùng lĩnh vực mình theo đuổi.

Tuy nhiên, việc này cũng khiến nhiều người rơi vào cái bẫy position bias (tạm dịch: thiên kiến vị trí). 'Thiên kiến vị trí' mô tả khuynh hướng so sánh bản thân với những người ở "nhóm trên" nhưng lại bỏ qua những người ở "nhóm dưới".

▸ So sánh dưới (Downward social comparison)

Trái ngược với so sánh trên, so sánh dưới là quá trình cá nhân đánh giá bản thân với một người kém hơn họ ở mặt nào đó. Một số giả thuyết cho rằng khi có sự đe dọa về mặt tâm lý (psychological threat), con người có xu hướng so sánh dưới. Bởi vì, so sánh dưới có ảnh hưởng tích cực lên lòng tự trọng, cảm xúc và tinh thần.

Một ví dụ nhỏ là khi chúng ta có nhận được kết quả không tốt trong bài thi, so sánh với những bạn có kết quả kém hơn sẽ dễ chịu hơn phần nào. Hay đôi khi bạn có thể cảm thấy tận thế là khi một mình bạn rớt môn nhưng niềm vui là khi cả lớp bạn đều rớt.

Cũng tương tự như so sánh trên, quá "chìm đắm" vào việc so sánh dưới cũng không tốt cho bạn. Các nghiên cứu sau này đưa ra giả thuyết rằng, so sánh dưới giúp tăng lòng tự tôn hơn là cải thiện bản thân. Ví dụ, so sánh điểm số của mình với những người kém hơn có tác dụng an ủi tạm thời, nhưng về lâu dài có thể lấy mất động lực để bạn cố gắng.

Cả hai kiểu so sánh đều tồn tại mặt tốt và xấu của nó. Điều chúng ta có thể làm tốt hơn là xác định, suy ngẫm và đánh giá lại những nhận định của bản thân, từ đó định vị mình tốt hơn trong xã hội.

Tại sao nhiều người khi buồn bã lại thích nghe những bài hát có giai điệu ảm đạm, thay vì làm gì đó vui tươi?

Chúng ta hay cho rằng khi buồn thì cần phải tiếp thêm năng lượng tích cực nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Sau đây là những lý giải cho việc này.

1. Nhạc buồn làm thay đổi hormone trong cơ thể

Ở khía cạnh sinh hóa, các nhà khoa học cho rằng nhạc buồn làm tăng mức độ prolactin - một loại hormone giúp kiềm chế sự đau buồn. Khi nghe những bản nhạc u sầu, cơ thể bạn bắt đầu chuẩn bị cho một điều tồi tệ bằng cách tăng lượng hormone này. Tuy nhiên khi bản nhạc kết thúc và không có chuyện gì xảy ra, cơ thể sẽ kết hợp hóa chất này với những chất ức chế khác khiến bạn có cảm giác dễ chịu.

Nghe nhạc u buồn cũng có thể giải phóng dopamine - chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò kiểm soát vùng trao thưởng và khoái cảm của não. Loại hormone này đưa con người đến đỉnh điểm nhất định của cảm xúc và đó chính là tác nhân giúp họ nhận thấy được niềm vui khi nghe giai điệu buồn.

2. Nhạc buồn giúp bạn thấy mình không quá “đen”

Dưới góc độ tâm lý học xã hội, có một giả thuyết giúp giải đáp hiện tượng này đó chính là thuyết so sánh xã hội (social comparison). Cụ thể trong trường hợp này, con người sẽ dùng cách so sánh dưới (downward social comparison) - so sánh bản thân với người bất hạnh hơn để cảm thấy tốt về mình.

Khi trải qua một sự kiện đe dọa về mặt tâm lý (psychological threat) như thất tình, thất bại hoặc thất vọng, con người có xu hướng so sánh dưới bởi điều này có ảnh hưởng tích cực lên lòng tự trọng, cảm xúc và tinh thần của họ.

3. Nhạc buồn giúp bạn ổn định tâm trạng

Trong thuyết phân tâm, khái niệm ‘thanh tẩy’ (catharsis) thường được dùng để chỉ sự giải phóng cảm xúc của các nhân vật trong tác phẩm nghệ thuật, hoặc sự giải phóng cảm xúc cho khán giả khi xem tác phẩm đó.

Nghe nhạc buồn cũng có hiệu ứng tương tự như xem những bộ phim bi kịch. Nhiều người thường thích nghe nó khi đang ở giai đoạn khó khăn trong cuộc sống, vì âm nhạc giúp họ giải phóng cảm xúc bị dồn nén mà không gây hại cho ai khác hoặc chính mình. Lúc này, họ có thể hòa mình vào nỗi buồn trong âm nhạc mà không phải chịu những hậu quả bắt nguồn từ sự tiêu cực trong đời thực.

Bên cạnh đó, nhạc buồn thường có tiết tấu chậm, khoảng 70 bpm (nhịp trên phút). Đây là tiết tấu được chứng minh là có khả năng điều hòa nhịp tim và ổn định tinh thần, bởi nó gần với nhịp đập trung bình của tim.

Tuy nhiên, nỗi buồn trong mỗi người sẽ hoạt động không giống nhau, do đó tác động của nhạc buồn đến cảm xúc khi nghe cũng khác nhau đối với từng đối tượng. Cũng giống như việc không phải ai cũng khóc khi coi cùng một bộ phim, nhạc buồn cũng không phải là "liều thuốc thần” khiến tất cả mọi người đột nhiên vui tươi sau khi trải qua mất mát.

THE DOWNWARD SPIRAL OF COMPARISON

Social media can induce this in us in 3 steps:

👉 It exposes us to the curated life of someone else. We compare our messy inside to their perfect outside, get triggered by the “Someone better will take all the love away” story we internalized from childhood, and feel like a complete loser.

👉 It gives us the chance to create a curated life on the web. So we can get “likes” to compensate for our lack of self-worth. Meanwhile, our perfect photos trigger somebody else and make them feel like complete losers.

👉 Repeat step 1.

What a downward spiral to hell. If we’re not careful, we can get stuck in it for a long, long time.

What is the way out?

Should we build a sack in the woods, become a hermit and abandon modern society?

Good news: we dont have to!

Find out the step-by-step guide how you can stop comparing yourself to others in my new blog
" 3 ways to stop comparing yourself to others and recover your peace of mind" >>> https://milenanguyen.com/blog/2020/2/27/3-ways-to-stop-comparing-yourself-to-others-and-recover-your-peace-of-mind