DNA - MÃ DI TRUYỀN CỦA CON NGƯỜI VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI THỜI TRANG, NGHỆ THUẬT. VÀ LÀM SAO ĐỂ CHỐNG BỊ COPY?
DNA không còn gì lạ gì với các bạn nữa. Từ sinh học cấp 3, chúng ta đã biết DNA là phân tử mang thông tin DI TRUYỀN quy định mọi hoạt động sống (sinh trưởng, phát triển và sinh sản) của các loại sinh vật trong đó con người. Phần lớn các phân tử DNA được cấu tạo từ hai mạch polyme sinh học xoắn đều quanh một trục thành chuỗi xoắn kép.
DNA lưu trữ các thông tin sinh học, các mã di truyền cho các thế hệ tiếp theo và để chỉ dẫn cho quá trình sinh tổng hợp protein trong hoạt động tế bào. DNA còn có khả năng nhân đôi hay tổng hợp DNA - một cơ chế sao chép các phân tử DNA xoắn kép trước mỗi lần phân bào. Kết quả của việc này là tạo ra hai phân tử DNA giống nhau hoàn toàn, đảm bảo cho việc mã di truyền và thông tin sinh học được giữ vững và không sai lệch (Nguyên tắc bổ sung và bán bảo toàn)
Quay trở lại con người, tại sao đứa con lại có nét giống bố hay giống mẹ. Khi hoàn tất quá trình quan hệ tình dục, tinh trùng mang DNA của người bố theo đường vào tử cung gặp trứng mang DNA của người mẹ. Vì tinh trùng là tế bào đơn bội, nó kết hợp với trứng để tạo thành hợp tử - 1 tế bào trọn vẹn bộ nhiễm sắc thể và phát triển thành phôi thai. Quá trình từ phôi thai thành con người thì ai cũng biết rồi.
TẠI SAO MÌNH LẠI NÓI VỀ VẤN ĐỀ NÀY?
Ok, chuyển qua vấn đề mối liên quan với thời trang nghệ thuật. Hãy nói tới thứ căn bản nhất.
Các bạn có bao giờ nghe câu "Con nhà lông không giống tông cũng giống cánh" chưa? Hay là "Hổ phụ sinh hổ tử" nhỉ? - đó có sự liên quan đến viêc mã di truyền. Các bạn cũng hãy nghe hiện tại rất nhiều người chọn phương án "Thụ tinh nhân tạo" và chọn các mã gene đỉnh để cho đứa con mình trở thành những nhân vật vượt trội hơn người khác không.
Yeah - thì những đứa con mang danh "nhà nòi" sẽ được thừa hưởng gene "thời trang" "nghệ thuật" của bố và mẹ. Cộng thêm môi trường sau này sẽ sản sinh ra những thế hệ đời 2, đời 3 và đời 4 tiếp tục những di sản, những công trình về nghệ thuật - thời trang cho thế giới. Về bản chất có thể tùy biến nhưng xương sống vẫn còn, đó là cách mà rất nhiều thương hiệu thời trang nổi tiếng đang đi theo kiểu "Cha truyền con nối". Mã "Di truyền" nghệ thuật được tiếp bước ở đời sau ở trong quy mô "Gia đình" trước.
Hãy coi DNA hay Mã Gene là một "vật dụng" cụ thể để miêu tả một biểu tượng, một đặc trưng của bất kì ai đó (Nghệ thuật, thời trang, thể thao, chính trị). Ví dụ như DNA của Hedi Slimane là gì - tại sao từ Dior Homme cho tới Yves Saint Laurent và giờ là CELINE - chúng ta vẫn thấy một thứ gì đó "Sặc mùi" của Hedi?. Hay những kiểu kiến trúc từ thời Phục Hưng, thời kì đổi mới và tân thời như giờ - vẫn được lưu truyền cho tới ngày nay. DNA của những thứ văn hóa đó được lưu truyền như thế nào?
Đúng vậy - "DNA" của bất kì mảng nào được xem là nền tảng của mọi thứ, như đúng cấu trúc trong sinh học vậy. Từ DNA nhân đôi tạo ra tế bào, từ tế bào tạo thành vật thể lớn hơn. Nhưng không giống như "Cha truyền con nối" - vốn dĩ mã gene được đảm bảo gần như tuyệt đối khi đứa con mang sẵn bộ DNA được truyền từ ba mẹ và giáo dục theo một hướng truyền thống nhất định thì thế giới Nghệ thuật - kiến trúc - thời trang lại rộng hơn và tạo ra các bản "Đột biến gene" như phim X-men vậy.
Chúng ta tranh cãi về vấn đề "Copy" hay lấy "Cảm hứng" thì nó sẽ giống như khi các bạn phân tích DNA của bất kì thương hiệu nào, văn hóa nào vậy.
DNA có quá trình nhân đôi đúng không? Theo nguyên tắc bổ sung và bán bảo toàn, 1 DNA có khả năng tạo ra 1 DNA khác giống nhau y hệt về cấu trúc, cách sắp xếp. Đây được gọi là quá trình sao chép và chúng ta sẽ gọi nó là "COPY" - GIỐNG HỆT 100%.
DNA được tạo ra bởi 2 mạch polyme sinh học xoắn kép. Vậy các bạn thử tưởng tượng như này nha. Việc giữ vững 1 mạch DNA trước và "Ghép" chúng với 1 mạch DNA của bản thân để tạo ra 1 phiên bản DNA "hoàn chỉnh" mới lai trộn giữa những mã gene (Văn hóa) cũ và mã gene (Tính cách/sáng tạo) mới thì được gọi là gì? Đó là "Cảm hứng".
DNA "COPY" sẽ tạo ra một bản thể giống hệt bản thể cũ nhưng đối với thế giới nghệ thuật, thời trang, âm nhạc sẽ là sự an toàn, tiếp tục di sản nhưng đồng thời cũng gây ra sự buồn tẻ, không đột phát.
DNA "INSPIRATION" sẽ tạo ra một bản thế mới hơn so với bản thể cũ, sáng tạo hơn nhưng dựa trên những giá trị di sản của DNA cũ và tính cách của "Chủ thể mới". Phiên bản này tạo ra sự đa dạng vì mỗi cá nhân mang một mã gene khác nhau. Chỉ cần 1/2 DNA là bản gốc thì việc "giao hợp" với 1/2 DNA của từng người khác nhau sẽ tạo ra nhiều phiên bản khác nhau, phong phú hơn - thú vị hơn.
Nói cho một cách dễ hiểu thì "DNA gốc" chính là tri thức, là kinh nghiệm tích lũy, là nền tảng của con người qua hàng ngàn năm. Khi kiến thức này truyền bá cho thế hệ kế cận, tương lai của con người thì những thành viên mới sẽ "Bóc tách" để quyết định là tiếp tục duy trì "DNA gốc" này hay là "ghép" DNA "riêng" của mình vào để tạo thành một bội nhiễm sắc thể mới.
Suy cho cùng, quá trình "Copy - sao chép" là bản chất của con người - của sinh vật ngay từ lúc mới là tế bào rồi.
Ví dụ như:
Martin Margiela là huyền thoại trong giới thời trang, là một trong những nhà thiết kế có tầm ảnh hưởng đến hiện tại. Mùa Xuân/Hạ 1989 (SS89) Maison Martin Margiela tung ra một phiên bản áo tay dài bó sát vào da người mặc tên là "Tattoo Top", người mặc vào sẽ như mang tattoo lên người vậy - rõ ràng là Martin Margiela đã lấy cảm hứng từ những người có tattoo trên người và biến chuyển nó thành sản phẩm có thể "mặc" được. Đó là DNA "F1" của MMM. Cho đến Xuân/Hạ 2019 (SS19) thì Vetements cũng công bố 1 sản phẩm "nom tương tự" dưới bàn tay của Demna Gvasalia ( đến tháng 9 năm 2019 thì Demna cũng rời Vetements mà tập trung cho Balenciaga). Cũng chiếc Tattoo - top đấy, màu sắc đấy nhưng hướng về văn hóa Georgia.
Nhưng xin nói về Demna, Demna tốt nghiệp Thạc sĩ ngành thiết kế thời trang (Master's degree in Fashion Design) vào năm 2006 tại ngôi trường Royal Academy of Fine Arts Antwerp. Cũng chính tại ngôi trường đó, Martin Margiela tốt nghiệp vào năm 1979. Hai con người này cơ bản là có chung 1 mã gen từ ngôi trường nổi tiếng này.
Nhân duyên chưa dừng ở đây? Vào năm 2009, Demna Gvasalia gia nhập vào Maison Martin Margiela và thực hiện bộ sưu tập dành cho nữ vào năm 2013. Vậy có thể được xem như là Demna có DNA thừa hưởng từ Antwerp và Martin Margiela - bằng chứng rõ ràng và dễ thấy nhất chính là chiếc áo Tattoo-top kia. Một F2.
Nào hãy nhắc tới tân thời hơn 1 chút - Marine Serre, vô địch giải LVMH Prize Young Fashion designer. Sinh năm 91, Marine Serre đang được xem là 1 trong những nhà thiết kế trẻ tài năng của thế giới. Với chiếc áo body bám người cùng logo mặt trăng đặc trưng xuất hiện nhiều, Marine Serre đang tỏa thương hiệu mình ra khắp thế giới. Ái chà - vậy chúng ta hãy xem con đường của cô nàng nhé, Marine từng thực tập sinh tại Alexander McQueen, MAISON MARGIELA, Dior và là 1 designer của BALENCIAGA khi cùng đồng hành tạo ra thương hiệu riêng của mình. Sự tương đồng 1 về 1 dạng DNA gốc phổ ra MMM S/S89 tattoo-top tới VETEMENTS S/S19 Tattoo-top và MARINE SERRE Top sẽ cho chúng ta thấy sự phát triển và ngã rẽ như thế nào.
Có thể coi một cách tổng quan là Martin Margiela (F1) - Demna Gvasalia (F2) và Marine Serre(F3).
ĐẾN CÂU CHUYỆN COPY
Hiện tại rất nhiều bạn tranh cãi về "COPY/ĐẠO NHÁI" hay "LẤY CẢM HỨNG/INSPIRATION" nhưng để hiểu rõ thì các bạn phải biết được về nguồn gốc của tất cả mọi thứ thì mới diễn giải tốt được. Bằng chứng là nguyên một bài viết dài trên kia cũng chỉ là một phần nhỏ chân rễ của vấn đề. Thế nào? Đủ đau đầu chưa. Trong cấu trúc DNA thì việc đảm bảo tính di truyền là cần thiết nên nhiều khi giống chưa chắc là COPY, mà nó là hệ quả của việc thừa hưởng những bộ mã gene khác thì sao?
CÒN VIỆC CHỐNG COPY?
Có rất nhiều thương hiệu tại Việt Nam đang "la ó" vì sao các sản phẩm của mình bị copy nhiều đến thế, xuất hiện trên Shopee với giá rẻ rề hay "Kẻ tổn thương lại muốn làm thương tổn người khác" thì các bạn hãy công nhận 1 điều đi "DNA của các bạn quá DỄ COPY".
DNA có thể được xem là giá trị cốt lõi của 1 thương hiệu khi nó định vị và giúp thị trường phân biệt các nhãn hãng khác nhau. Nó có thể đến từ thiết kế, graphic, chất lượng sản phẩm... Trong việc COPY ở thời trang, khi DNA của brand A quá dễ bị sao chép bởi brand B, C, D, E, F thì phải xem lại rằng DNA của mình có đúng là DNA của mình không. Vì sao chép thì người ta sẽ ưu tiên sao chép cái dễ để tiện sản xuất số lượng lớn và giảm giá thành bán. Bạn trách người ta copy của bạn thì nên xem là tại sao người ta "Dễ" copy đến thế. Thiết kế còn quá đơn giản, Graphic thì quá "Đơn điệu" chăng.
Với những "DNA khó" thì việc sao chép sẽ rất khó để tạo ra 1 phiên bản "Hoàn hảo" giống 100% được. Nếu hoàn hảo đến mức 100% thì giá thành sẽ khá mắc so với các phiên bản "Fake/Replica" khác và lúc đó Hàng Fake sẽ mất đi "Cạnh tranh giá" của mình. Và việc với 1 "DNA khó" thì viêc phân biệt giữa bản gốc và bản sao chép sẽ dễ hơn rất nhiều.
Vậy làm sao để chống COPY - đơn giản, hãy biến DNA thời trang của bạn thành 1 thứ khó sao chép mà nó chỉ có thể được sử dụng như là 1 nguồn cảm hứng thôi.
Còn những brands đang complain là sao người ta sao chép mình dễ thế thì mình nghĩ mọi người nên nhìn bản thân trước đi rồi phân tích vấn đề!.
Ủng hộ cho Bi tại:
Paypal: https://www.paypal.me/triminhle0808
Banking account: Vietinbank
STK: 104005424124 - Chủ tài khoản: Lê Minh Trí.
momo: https://nhantien.momo.vn/triminhle
